Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz spotkała się z przedstawicielami Stowarzyszenia DEKRETOWIEC, w tym z Prezesem Aleksandrem Grabińskim i Wiceprezesem Ryszardem Grzesiułą
.

Pani Profesor poinformowała o podjętych działaniach (w tym wystąpieniu Premiera RP) w sprawie działań legislacyjnych dotyczacych reprywatyzacji.

Stowarzyszenie Dekretowiec poinformowało Panią Rzecznik o złożonym do prezydenta Bronisława Komorowskiego projekcie przewidującym zwrot w naturze nieruchomości warszawskich
Jednocześnie Stowarzyszenie zwróciło się o podjęcie przez Panią Rzecznik działań, w celu wyeliminowania dyskryminacji właścicieli nieruchomości warszawskich pokrzywdzonych dekretem Bieruta.
Przypomniano, że obecnie w Warszawie toczy się ok. 8 tys. postępowań dot. roszczeń związanych z dekretem Bieruta, z czego ok. 4,5 tys. spraw dotyczy zwrotu nieruchomości, a ok. 3,5 tys. to postępowania odszkodowawcze, czyli dotyczące zwrotu pieniędzy za nieruchomości objęte roszczeniami. (dr Ewa Wierzbowska)
Miasto w najbliższych latach może mieć problem z wypłatą odszkodowań, które w latach 2012-2014 są szacowane na kwotę 1,4 mld zł., podczas gdy środki Miasta przeznaczone na ten cel wynoszą . 426 mln zł (tyle środków zarezerwowano na te cele w ramach Wieloletniej Prognozy Finansowej w latach 2012-2014).

Także zatem w interesie Miasta leży zniesienie dekretu Bieruta ustawą reprywatyzacyjną, której projekt Ratusz przygotował, lecz - nie udostępnia go do konsultacji społecznej.


W ubiegłym roku wydano 221 decyzji dotyczących zwrotów nieruchomości odebranych przedwojennym właścicielom na mocy tzw. dekretu Bieruta ( informacja stołecznego biura gospodarki nieruchomościami).

Postępowania dotyczące roszczeń prowadzi także Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie w przypadku gruntów komunalnych oraz minister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej w przypadku gruntów Skarbu Państwa.

Do Samorządowego Kolegium Odwoławcze w Warszawie wpływa rocznie ok. tysiąca spraw dot. roszczeń. Warunkiem ich rozpatrywania jest to, czy właściciel, któremu odebrano nieruchomość na mocy dekretu Bieruta złożył wówczas wniosek o przyznanie własności czasowej (odpowiednik obecnego wieczystego użytkowania). - Jeśli taki wniosek nie został wówczas złożony, dawny właściciel lub spadkobierca nie mają teraz tytułu, by czegokolwiek dochodzić. Te osoby, by dociekać swoich roszczeń, muszą czekać na ustawę reprywatyzacyjną.

Narusza to konstytucyjną zasadę równego traktowania Obywateli, gdyż ustawa o gospodarce nieruchomościami zapewnia właścicielom wywłaszczanych nieruchomości ich zwrot w przypadku niewykorzystania na cel zgodny z celem wywłaszczenia. W przypadku dekretu Bieruta celem tym była odbudowa i rozbudowa stolicy.
Zatem tzw. „dektetowcom" (właścicielom nieruchomości warszawskich objętych dekretem Bieruta) ów należałoby także objąć wspomnianym obowiązkiem zwrotu wywłaszczonych nieruchomości, gdyż nie zostały one wykorzystane na cel wywłaszczenia.

Temu ma służyć przygotowany przez Stowarzyszenie i przedłożony Prezydentowi RP projekt ustawy, dopuszczający zwrot nieruchomości w naturze na podstawie znowelizowanej ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Przypomnijmy, że dekret z 26 października 1945 r. "O własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy", podpisany przez ówczesnego prezydenta Polski Bolesława Bieruta, objął obszar M. St. Warszawy. Skutkiem wejścia w życie dekretu było przejęcie wszystkich gruntów w granicach miasta przez Gminę Miasta Stołecznego Warszawy, a w 1950 r. przez Skarb Państwa - w związku ze zniesieniem samorządu terytorialnego.

Cytowany dekret pozbawił mienia blisko 20 tys. warszawiaków i objął ponad jedną czwartą dzisiejszej stolicy. Państwo przejęło wówczas około 14 tys. hektarów gruntów, razem z budynkami, w tym budynki, które nie zostały zniszczone wskutek działań wojennych.

W Warszawie toczy się ok. ośmiu tysięcy postępowań związanych z tzw. dekretem Bieruta. Reprywatyzacja w Warszawie jest koniecznością. Projekt ustawy reprywatyzacyjnej, przygotowany przez Miasto zakładający powstanie funduszu, który rozwiązywałby sprawy roszczeniowe za stołeczne nieruchomości znacjonalizowane dekretem Bieruta oraz umożliwiłby miastu skupowanie roszczeń.

Także Platforma Obywatelska pracuje nad projektem ustawy reprywatyzacyjnej. Projekt taki przygotowało Ministerstwo Skarbu w 2008 r . Ustawa dotyczyła nie tylko stolicy, ale szerzej - nacjonalizacji przeprowadzonej na podstawie wydanych w latach 1944-1962 dekretów PKWN i ustaw uchwalonych przez Sejm PRL


Trybunał Konstytucyjny orzekł w czerwcu ubiegłego roku, że właściciele wszystkich nieruchomości, które przeszły na własność państwa na podstawie dekretu Bieruta, powinni mieć prawo do odszkodowania. Trybunał zlecił Sejmowi zmianę przepisów. Do tej pory do niej nie doszło.
Nowy projekt ustawy jest zmodyfikowaną wersją projektu z 2008 r. Ma ona pomóc w rozwiązywaniu roszczeń. Przewiduje się stworzenie specjalnego funduszu, a także przeznaczenia określonych środków na cel reprywatyzacji. Teraz nie ma żadnej podstawy prawnej, aby gmina mogła skupować roszczenia - nowa regulacja to wprowadzi.
Miasto Warszawa chce zwracać w naturze tam, gdzie to możliwe. Bezpodstawnie jednak wyłącza z tej możliwości byłych właścicieli, których rodziny nie zdołały złożyć dekretowych wniosków o przywrócenie praw do nieruchomości. To oznacza ok. 8 tys. dodatkowych roszczeń, ale tu rekompensata ma nie być pełna, a to naruszałoby zasadę równego traktowania obywateli.
Nic dziwnego że miasto zamiast konsultować swój projekt z obywatelami utajnia go przed nimi, naruszając zasadę dostępu obywateli do informacji.

Dekret o Bieruta . jest bezprecedensowym aktem prawnym w skali naszego kraju. Jego obowiązywanie do dziś utrudnia harmonijny rozwój stolicy, zarówno w sferze inwestycji zaspokajających zbiorowe potrzeby mieszkańców, jak i w sektorze prywatnym. Stąd uregulowanie spraw związanych z nieruchomościami przejętymi na mocy Dekretu leży zarówno w interesie dawnych właścicieli i ich następców prawnych, ale przede wszystkim Miasta Stołecznego Warszawy i jego mieszkańców.

Stowarzyszenie Dekretowiec, jako jedno z pierwszych przejawia otwartą i uwrażliwiona na ochronę najemców postawę, informując Panią Rzecznik o projekcie nowelizacji ustawy o ochronie lokatorów.

Przypomniano także rozwiązania tzw. prawa miejscowego Gminy Warszawa Bielany, która jako jedyna Gmina w Warszawie uwzględniła w swej uchwale prawa obydwu grup (właścicieli i najemców), przewidują na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami sprzedaż nieruchomości ich dawnym właścicielom za symboliczną złotówkę oraz zapewniają zarazem lokatorom uprawnienie do otrzymania od Gminy równorzędnego lokalu zamiennego (dr Ewa Wierzbowska, dr Krystyna Krzekotowska)..

Atmosfera spotkania z Panią Rzecznik i wzajemnie szczera wymiana informacji pozwala stwierdzić, że w sposób satysfakcjonujący dla Obywateli Rzecznik wypełnia obowiązek współdziałania ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela (art. 17a ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich).