Helsińska Fundacja Praw Człowieka prowadząca programy edukacji w zakresie ochrony praw człowieka i aktywne działania na rzecz ochrony praw jednostki m.in. poprzez prowadzenie ważnych spraw sądowych w ramach Programu Spraw Precedensowych, zorganizowała cykl konferencji z okazji JUBILEUSZU 25- LECIA.

.

Ruch Helsiński z perspektywy czasu - 11.06. 2015 r.

W wykładzie na ten temat, wygłoszonym w dniu 11 czerwca 2015 r. adw. Marek Antoni Nowicki w sali rozpraw Trybunału Konstytucyjnego, podzielił się ciekawymi wspomnieniami współzałożyciela podziemnego Komitetu Helsińskiego.

Otwierając obrady Prezes Trybunału Konstytucyjnego Andrzej Rzeplicki podkreślił, że adw. Marek Nowicki jest urodzonym, genetycznym obrońcą praw człowieka, jak wielu innych przybyłych na na jubileuszowe uroczystości polskich prawników z duszą obrońcy.

Była wśród nich Danuta Anna Przywara, prezesa Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, która duchem opiekuńczym Fundacji.

O Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka I jej misji, czyli kształtowaniu kultury praw człowieka, najpełniej może informować osobistość tak zasłużona jak adw. Marek Nowicki, b. członek Europejskiej Komisji Praw Człowieka w Strasburgu.

Mecenas Marek Nowicki przypomniał, że dorobek Fundacji jest rezultatem procesu toczące go się od 40 lat, kiedy Związek Radziecki podjął rozmowy i podpisał akt końcowy konferencji, odbywającej się w Helsinkach. Był to dokument, który otworzył nowy etap . SYGNATARIUSZE, WŚRÓ KTÓRYCH BYŁ TAKŻE ZWIĄZEK RADZIECKI przyjęli postanowienie zobowiązujące do

zapewnienia, że obywatele zostaną poinformowani o ustaleniach tego dokumentu.

Przedstawiciele Związku Radzieckiego podkreślali, że istotne znaczenie ma przepis postanawiający, że żadne z państw nie będzie ingerować w ustawodawstwo innych państw. Także Amerykanie nie przywiązywali wagi do tego dokumentu.

Dopiero w późniejszym okresie zaczął się proces kontynuacji polegający na wspólnym przyglądaniu się, w jaki osób przyjęta konwencja jest przestrzegana.

To umożliwiło krajom komunistycznym podjęcie dialogu, a prawa człowieka stały się przedmiotem międzynarodowej dyplomacji. Istotne znaczenie miało podjęcie dyskusji i dopuszczenie do tego procesu niezależnych organizacji pozarządowych.

Pierwsza grupa powstała pod koniec lat 70 w Ameryce, aby mocniej stawać kwestie wolności i praw człowieka.

W późniejszym okresie powstała grupa moskiewska, w celu sprawowania społecznego monitoringu opartego na następujących zasadach.

Miała to być działalność mająca na celu monitorowanie sytuacji w tej dziedzinie,

bez stosowania przemocy i bez naruszania porządku konstytucyjnego państwa. Reakcja na działalność tego typu grup była bardzo ostra.

Grupa moskiewska działała zaledwie rok i skończyło się to długoterminowymi karami pozbawienia wolności dla członków tej grupy.

Działalność ta została wznowiona dopiero za czasów Gorbaczowa.

Uznano, że komitety krajowe muszą być chronione na forum międzynarodowym, co stało się możliwe po powołaniu Międzynarodowej Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

Ten ruch spowodował, że proces Helsinki zaczynał nabierać innej dynamiki, czego dobitnym przykładem była konferencja w Madrycie.

Nie sposób wyobrazić sobie tej konferencji bez wpływu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i raportu, który w niezwykle trudnych podziemnych warunkach został przez nas przygotowany w Polsce - dodał referent.

Raport był przygotowywany w wielkim tempie a do tego doszły trudności z jego przemyceniem przez granicę.

18 marca 1983 r. raport mógł być przedstawiony na konferencji w Madrycie.

Ten dokument odegrał ogromną rolę w międzynarodowym biurze pracy.

Już w połowie 1983 r Kultura Paryska wydała raport w formie broszury i jest to jedyna wersja tego dokumentu w wersji polskiej.

TERAZ ZAJMUJE SIĘ NIM INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ, który misi liczyć się z ograniczeniami wynikającymi z przepisów o ochronie danych.

W trakcie prac nad tym dokumentem powstała grupa, która zaczęła działać, jako Komitet Helsiński w Polsce.

Dopiero latem 1989 r.pojawiła się możliwość zarejestrowania Fundacji.

Referent zakończył swój wykład stwierdzeniem, że nie byłoby dzisiaj ruchu ochrony praw człowieka bez ruchu Helsińskiego, choć w Polsce napotykał on na szczególne bariery w porównaniu z warunkami, jakie miały organizacje w państwach zachodnich.

Cennym uzupełnieniem spotkania były wydawnictwa Fundacji, w tym Kwartalnik o prawach człowieka oraz praca zbiorowa pt: "Po stronie wolności - 25 lat Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka" oraz długie przyjacielskie rozmowy osób, gotowych stać po stronie Obywatela, który w konflikcie z władzą jest zawsze stroną słabszą zasługującą na pomoc.